چند وفت پیش در یک مجلس عروسی، یکی از اشنایان، از من در باره کوروش کبیر سوالاتی پرسید که ظاهرا در برخی سایتها و محیطهای نرم افزاری رد و بدل می شود و در باره آرامگاه کوروش، حیطه فرمانروائی او، نوع درگذشت وی ، سخنان حکیمانه اش و نظر دیگران در باره این پادشاه 2600 سال پیش ابهاماتی را مطرح کرده اند.

حقیقتش را بخواهید ، من خود را کارشناس به پاسخ دادن به این نوع سوالات نمی دانم. اما لازم می دانم برخی نکات را روشن سازم که به خاطر تعهدم نسبت به پاسخگوئی و تنویر افکار عمومی ضرورت تام دارد. در شرائطی که در برخی شبکه های اجتماعی و دنیای دیجیتال ، جوانان احساساتی ما که نسبت به وضعیت موجود معترض هستند و به دنبال ساده ترین جوابها برای چرائی مشکلات فعلی جامعه و سیاست روز ، به مقایسه ساده انگارانه ی شرائط امروز با فضای باشکوه اما تخیلی عصر باستان و دوران عظمت امپراتوری های باستانی می پردازند. استفاده از شخصیتهای چون کوروش یا یزدگرد سوم یا دیگر نامداران تاریخ و حتی اشخاص نامعلومی چون ارد بزرگ  ، به صورت یک جریان پیوسته فرهنگی درآمده که در آن، بسیاری از خواسته ها و برداشتهای شخصی و جناحی اقشاری از جامعه انعکاس یافته است. لذا تعجب اور نیست اگر برخی تلاش کنند دوران کوروش هخامنشی را با دوران اخیر و سده 21 مقایسه کنند و به حال ایران و ایرانی تاسف بخورند!

در حالی که بسترهای زمانی دو مقطع تاریخی با یکدیگر تفاوتی اساسی داشته و استفاده ابزاری از شخصیتی سیاسی و تاریخی چند هزارساله برای ابراز نارضایتی از اقتصاد و سیاست دهه آخر 14 شمسی کاری بس خنده دار و نابخردانه است. اگر یهودیان کوروش را منجی خوانده اند ، به خاطر بهتر شدن اوضاع قوم بهود در زمان هخامنشیان بوده است و بس. آن هم بدون این که ربطی به نفوذ محافل یهودی در دربار هخامنشیان و توطئه زرسالاران یهود داشته باشد.! و یا اگر اعراب مقبره کورش را تخریب نکردند، شاید به خاطر زیرکی مردم محلی در انتساب قبر او به مادر حضرت سلیمان نبی جهت جلوگیری از تخریب بنا بوده است. این هم که کاشفان وابسته به استعمار غرب ،  برخی بناهای باستانی را در استان فارس ساختند تا عظمت هخامنشیان را به کتاب تاریخ تحمیل کنند نیز ، یک قصه ی سرگرم کننده از سوی طرفداران توهم توطئه است تا شکوه تمدن ایران باستان را در برابر جلال فرهنگ اسلامی کم رنگ سازند.

اما در این میان، کوروش فقط یک پادشاه بود که مطابق خلق و خوی همه خسروان به قدرت و عظمت حکومتش می اندیشید. اما در این راه، از غارتگری و انسان کشی پرهیز می نمود.چرا که می دانست تشکیل یک امپراتوری متمرکز در آن زمان- که ایران بین قومیتهای مختلف  و دولتهای همسایه تقسیم شده بود- تنها از طریق تسامح و رواداری سیاسی و مذهبی  امکان پذیر است و بس. لذا با دیگران به نیکومنشی رفتار کرد تا تسلیم قدرت دولتش شوند. در عین حال که اجازه خودسری و جداسری هم نمی داد.

برخی کورش را همان ذوالقرنین یادشده در قران و روایات خوانده اند. برخی او را منجی ملتها و مبلغ حقوق بشر تصویر کرده اند و حتی برخی وی را نابود کننده ی تمدنهای پیش از هخامنشیان مثل اورارتو، کادوسی، آماردی و..می شمارند. اما نباید گرفتار آریاگرائی و کوروش ستائی شد. این که از او شخصیتی روزآمد و عاری از خطا بسازیم، نشان از جهل ما نسبت به درک شرایط و فضای تاریخ دارد. کوروش چه پادشاهی عدالت گستر و نیکورفتار و مقتدر باشد و چه شاهی جبار و ستمکاره، برساخته همین آب و خاک است و برگرفته از احوال تاریخ ایران زمین . کوروش را در بطن تاریخ داوری کنیم.


منبع :
historia.blogfa.com